شعار سال: قرارداد طرح خط دو قطار شهری کرج پس از 14ماه تأخیر از زمان برگزاری مناقصه در اسفند ماه سال 85 به شرکت پیمانکار قطار شهری کرج ابلاغ و تبعات آن به آینده طرح تحمیل شد. به علت طولانی شدن اخذ مصوبه شورای اقتصاد توسط کارفرما و همچنین مسائل ناشی ازتحریم و موانع موجود درنظام بین‌المللی، سرمایه‌گذار خارجی به طور مکتوب انصراف داد. «علیرضا سجادی»، مدیرعامل شرکت پیمانکار طرح قطارشهری کرج تأکید کرد: سازمان قطار شهری کرج به تعهد خود در تأمین منابع مالی طی چهار سال اولیه عمل نکرده وبراساس مبلغ اولیه قرارداد، سالانه 174میلیون دلار باید تأمین می‌شد که تاکنون هیچ مبلغی بر اساس برنامه زمان‌بندی تأمین نشده است. وی به میزان منابع اختصاص یافته طی سال‌های 86 تا 95 اشاره و خاطرنشان کرد: بین سال‌های 86 تا 90 فقط 33 درصد از منابع مورد نیاز به طرح از طرف کارفرما اختصاص یافته که این رقم از سال 91 تا 92، حدود 12 درصد و بین سال‌های 93 تا 95 فقط چهار درصد بوده است.

اجرای طرح‌های جایگزین

مدیرعامل شرکت پیمانکار طرح قطارشهری کرج تحویل ندادن زمین پایانه و اراضی مورد نیاز ساخت تعدادی از ایستگاه‌ها و هواکش‌های میان تونلی را عامل چهارم در پیشرفت نداشتن طرح برشمرد و گفت: در 11 ماه گذشته از 97 مورد زمینی که نیاز به استملاک (مالک شدن) دارد تنها 21 مورد تصرف شده است. بنابراین با وجودکوتاهی کارفرما در تحویل دادن 76 استملاک و مشکلات اخذ مجوزهای انحراف ترافیک، پیمانکار ناچار به ارائه طرح‌های جایگزین با سختی، ریسک و هزینه‌های بیشتر شد.

تأخیر در اجرای طرح

رؤیای شیرین حرکت قطار شهری کرج روی ریل‌هایی که تونل آن زیرپوست این شهر حفر شده، کابوس دردآور مردمی شده که هر روز در برابر ناسازگاری و اختلاف مدیران شهر متحمل میلیاردها تومان خسارت می‌شوند. صدای سوت این قطار شهری در پیچ وخم‌های اداری گم شده است. خانواده 800 کارگر بیکار، آلودگی هوا، از دست رفتن سلامتی مردم و بار روانی و مالی ترافیک خسته‌کننده شهر، سوژه‌ای همیشگی برای خبرنگاران این کلانشهر شده است. ساخت خط دو قطارشهری کرج که از دو سال پیش به علت اختلاف بین کارفرما و شرکت پیمانکارمتوقف شده بود، عملیات تکمیل آن با توافق طرفین اجرایی شد. طبق توافق انجام شده قرارشد، یک هزارو 650 میلیارد تومان درقالب تهاتر برای از سرگرفتن این طرح عظیم شهری اختصاص یابد و همچنین شرکت پیمانکار نیز برای آغازعملیات 50 میلیارد تومان به ادامه عملیات عمرانی قطار شهری کرج تزریق کند تا با تکمیل این طرح ریلی بخشی از ترافیک کلانشهر کرج رفع شود، پیش از این مسئولان استان البرز اعلام کرده بودند که دو رام قطار برای این خط خریداری شده که از دو سال پیش همچنان درانبارها نگهداری می‌شود، اما هنوز صدای سوت قطار شهری کرج به گوش نمی‌رسد.

رشد ناگهانی نرخ ارز

با توجه به موانع و مشکلات مذکور و تأمین نشدن مالی، طرح مطابق برنامه زمان‌بندی به اتمام نرسید و کارفرما در مردادماه سال 90 اقدام به ابلاغ فسخ غیرقانونی قرارداد کرد. در پی برگزاری جلسات مدیریتی وکارشناسی با حضور مدیران ارشد استان و معاون وقت وزیر کشور و بررسی دلایل عقب ماندگی طرح، راهکار قانونی پیش رو، لغو فسخ پیمان تشخیص داده شد و پس از پنج ماه تعطیلی وتوقف عملیات اجرایی صورتجلسه ادامه همکاری در آذر 90 امضا و مبادله شد. اما به دلیل افزایش نامتعارف نرخ ارز، قیمت کالاها و دستمزد نیروی انسانی از تابستان سال 91 سرنوشت طرح بار دیگر دستخوش تغییر شد.

وضعیت کنونی قطار شهری

سجادی به پیشرفت طرح با وجود موانع مشکلات اشاره کرد و یادآور شد: با وجود مشکلات پیچیده در زمینه تأمین مالی، تاکنون 15 کیلومتر تونل و سازه نگهبان 14 ایستگاه را به اتمام رسانده‌ایم. علاوه بر این هفت ایستگاه بین 30 تا 80 درصد پیشرفت داشته و ریل کل مسیر نیز تأمین شده است. پس از 14 ماه وقفه، شورای شهر کرج در 31 فروردین ماه امسال با ارسال یک نامه به شهردار کرج اعلام کرد که شرکت پیمانکار مربوطه دوباره فعالیت خود را شروع کند. سپس در 16 اردیبهشت ماه شهردارکرج با قید دو فوریت از شورای شهر درخواست می‎‌کند تا قیمت طرح اصلاح شود و سه روز بعد شورا این درخواست را تصویب، قیمت را اصلاح و در 20 اردیبهشت ماه فعالیت دوباره شرکت پیمانکار را اعلام می‌کند. وی افزود: طرح قطار شهری کرج می‌تواند به صورت مستقیم دو هزار نفر را مشغول به کار کند.

مدیریت شهری بدون اطلاع تفاهمنامه نوشت

«سیدحمید طهائی»، استاندار البرز درخصوص تصمیم نماینده عالی دولت برای پایان دادن به اختلافات بین کارفرما و پیمانکار قطار شهری کرج، گفت: متأسفانه بخشی از مشکلات به کارفرما و بخشی دیگر به پیمانکارمربوط است. دولت در این خصوص به تعهداتش عمل کرده و سال گذشته نیز در سفر رئیس جمهوری به استان، 184 میلیارد تومان برای قطار شهری مصوب شد که متأسفانه نتوانستند جذب کنند. 12 سال از اجرای این طرح می‌گذرد و در حالی که شهرداری خلع ید پیمانکار را اعلام کرده بود، بدون هماهنگی و اطلاع، بار دیگر با وی پای میز مذاکره نشست و برای ادامه طرح تفاهمنامه را امضا کرد، اما هیچ نتیجه‌ای حاصل نشد؛ بنابراین از«علی ربیعی»، وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی درخواست واگذاری طرح و تعیین تکلیف پیمانکار را داریم.

باز کردن گره قطار شهری کرج تنها به دستان وزیر تعاون

«محمد جواد کولیوند»، نماینده مردم کرج در مجلس شورای اسلامی نیز با تأکید براین که گره پیچیده قطار شهری کرج تنها به دستان وزیر تعاون باز خواهد شد، گفت: قطار شهری کرج دچار گره‌ای شده که باز کردن آن به همکاری و همیاری استاندار البرز، شهردار کرج و شورای عالی فنی نیاز دارد. در قرارداد، شورای عالی فنی که متشکل از پنج نفر است، تعریف شده و همه اختلافات و تغییر نرخ باید زیرنظر این شورا انجام پذیرد، شرکت پیمانکار در قرارداد خود با شورای شهر و شهرداری کرج مبلغ یک میلیارد و 630 میلیارد تومان برآورد هزینه ساخت داشته که درنهایت طبق توافق 70 درصد ازمبلغ قرارداد به صورت تهاتر و 30 درصد آن باید به‌صورت نقد یا اوراق قرضه کشوری پرداخت می‌شده که شهرداری 100 میلیارد تومان اوراق قرضه را نیز خریداری کرده است.

وی گفت: شهرداری بابت 70 درصد تهاتر، زمین‌هایی را به شرکت پیمانکار مربوطه معرفی و این شرکت نیز زمین‌ها را به شرکت مادر معرفی کرد. قول تغییر کاربری و تصویب آن در کمیسیون ماده 5 را نیز شهرداری داده بود که این امر به اختلاف بین شهرداری و اعضای شورای شهر کرج منجر شد، تا جایی که شورا مصوبه خود را ابطال کرد و شهرداری در سال گذشته ماده 46 را به شرکت پیمانکار قطار شهری ابلاغ کرد. نماینده مردم کرج در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: برهمین اساس شرکت پیمانکار به همراه شهرداری باید قرارداد را مصالحه‌آمیز فسخ کنند. این درحالی بود که عده‌ای از مدیران شهر گفتند اگر قرار بر پیمانکار جدید باشد طرح، سه یا چهار سال به تعویق خواهد افتاد، پس بهترین گزینه این بود که با پیمانکار ادامه دهیم. در نتیجه جلساتی را با وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به همراه استاندار البرز، «علی ترکاشوند»، شهردارکرج و«رضا نوروز زاده»، رئیس شستا برگزار کردیم که قرار شد، شرکت پیمانکار با چند شرط اجرای طرح قطار شهری را دوباره ادامه دهد. وی، آوردن نقدینگی به مبلغ 50 میلیارد تومان و تغییر مدیریت شرکت پیمانکار با هدف توانا شدن در طرح قطار شهری کرج را از شرایط ادامه همکاری عنوان کرد و گفت: متأسفانه هیچ تغییری حاصل نشد.

سخن آخر

درهر شهری که مترو به سرانجام رسیده، تعامل بین کارفرما، مشاور و ارکان طرح بخوبی مشاهده می‌شود، چرا که براساس واقعیت‌های موجود عمل کردند و نتیجه گرفتند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه ایران، تاریخ انتشار 14 شهریور 96، کدمطلب: 198425:www.iran-newspaper.com